De Beemster behoort tot de meest bijzondere bezienswaardigheden van Nederland, waar eeuwenoude historie en moderne landbouw samenkomen. Deze unieke polder, gelegen in het hart van Noord-Holland, vertelt het verhaal van Nederlandse innovatie en doorzettingsvermogen. Met zijn strakke geometrische lijnen, historische stolpboerderijen en eindeloze vergezichten nodigt de Beemster uit tot ontdekking te voet. In deze blog nemen we je mee langs de mooiste wandelroutes door dit bijzondere UNESCO Werelderfgoed.
Inhoudsopgave
De Beemster: een uniek stukje Nederland
Van water naar vruchtbare grond
Waar nu koeien grazen en appelboomgaarden bloeien, kabbelde aan het begin van de 17e eeuw nog water. De Beemster was toen een groot meer dat regelmatig voor overstromingen zorgde in de omliggende gebieden. In 1612 voltooiden Nederlandse waterbouwkundigen een technisch hoogstandje: de drooglegging van de Beemster.
Met behulp van maar liefst 43 windmolens werd het water weggepompt, waardoor 7200 hectare vruchtbare grond ontstond. Een prestatie die nog steeds tot de verbeelding spreekt en die de basis legde voor het huidige landschap.
UNESCO Werelderfgoed status
Het bijzondere karakter van de Beemster werd in 1999 wereldwijd erkend toen UNESCO de polder op de Werelderfgoedlijst plaatste. De reden? De Beemster is een schoolvoorbeeld van hoe de Nederlanders het land naar hun hand zetten, met een voor die tijd ongekende precisie en planning. Het ontwerp van de polder weerspiegelt de renaissance-idealen van die tijd: een perfect geordend landschap met rechte lijnen en symmetrische patronen.
De vierkante kavels van 900 bij 900 meter vormen samen een schaakbord van groen, doorsneden door kaarsrechte wegen en waterlopen.
Het geometrische landschap
Wanneer je door de Beemster wandelt, valt direct de strakke indeling op. De wegen kruisen elkaar in perfecte rechte hoeken, een patroon dat al meer dan 400 jaar onveranderd is gebleven. De totale lengte aan wegen bedraagt 126 kilometer, waarvan veel historische lanen die worden geflankeerd door eeuwenoude bomen.
Deze geometrische structuur maakt de Beemster niet alleen praktisch voor de landbouw, maar zorgt ook voor een unieke wandelervaring. Op elk kruispunt heb je zicht in vier windrichtingen, met telkens weer een ander perspectief op het polderlandschap.
De mooiste wandelroutes door de Beemster
De Beemsterringvaart route
De Beemsterringvaart route is een van de meest geliefde wandelingen door het gebied. Deze route van 15 kilometer voert je langs de historische ringdijk die de polder omsluit. Al wandelend ervaar je het hoogteverschil tussen de diepergelegen polder en het omliggende land letterlijk aan den lijve. Vanaf de dijk heb je een prachtig uitzicht over zowel de strakke geometrie van de Beemster als het omliggende Noord-Hollandse landschap.
De route start en eindigt in Middenbeemster, waar je na afloop kunt genieten van een welverdiende pauze bij een van de lokale horecagelegenheden.
Het Hart van de Beemster
Voor wie een kortere wandeling zoekt, is het ‘Rondje Middenbeemster‘ van 7 kilometer ideaal. Deze route voert je door het kloppende hart van de Beemster en laat je kennismaken met het rijke culturele erfgoed van de polder. Je wandelt langs het monumentale Beemster raadhuis uit 1826 en de imposante Keyser Kerk uit 1623. Onderweg passeer je diverse stolpboerderijen die hun verhaal vertellen over het agrarische leven door de eeuwen heen.
De route is perfect voor een ontspannen middagwandeling en geeft je een goede indruk van wat de Beemster zo bijzonder maakt.
Langs stolpboerderijen en molens
De UNESCO Heritage Route (12 km) combineert het beste wat de Beemster te bieden heeft. Deze route leidt je langs de meest indrukwekkende erfgoedlocaties van de polder. Je passeert niet alleen tientallen karakteristieke stolpboerderijen, maar ook het Fort aan de Nekkerweg, onderdeel van de Stelling van Amsterdam. De route slingert door het strakke rasterpatroon van de polder en biedt onderweg diverse mogelijkheden om een kijkje te nemen bij lokale kaasmakers of fruit te kopen bij een van de boomgaarden.
Let tijdens je wandeling ook op de verschillende typen stolpboerderijen – geen twee zijn exact hetzelfde, en elk heeft zijn eigen architectonische details die een verhaal vertellen over de geschiedenis van de polder.
Bezienswaardigheden tijdens je wandeling
Historische stolpboerderijen
De Beemster telt maar liefst 350 stolpboerderijen, waarvan vele nog steeds in gebruik zijn als boerenbedrijf. Deze karakteristieke gebouwen met hun piramidevormige daken zijn hét symbool van de agrarische geschiedenis van Noord-Holland. De stolpboerderijen in de Beemster zijn bijzonder door hun rijke decoraties en statige uitstraling.
Let tijdens je wandeling vooral op de verschillende ‘deuromlijstingen‘ – vaak rijk versierd met houtsnijwerk – en de gevelstenen die het bouwjaar en de naam van de boerderij vermelden. De bekendste stolp is wellicht ‘Vredenburgh’ aan de Middenweg, met zijn opvallende klokgevel en originele elementen uit 1648.
Fort aan de Nekkerweg
Een absolute must-see tijdens je wandeling is het Fort aan de Nekkerweg. Dit imposante verdedigingswerk maakt deel uit van de Stelling van Amsterdam, eveneens UNESCO Werelderfgoed. Het fort werd gebouwd tussen 1880 en 1895 en diende om de toegangsweg naar Amsterdam te beschermen. Vandaag de dag is het fort een levendig cultuurcentrum waar regelmatig exposities en evenementen plaatsvinden.
Het voorterrein is vrij toegankelijk en biedt een interessante blik op de militaire architectuur van die tijd. De combinatie van het strakke polderland met deze robuuste verdedigingswerken zorgt voor een fascinerend contrast.
Het oude gemeentehuis
In het centrum van Middenbeemster staat het oude gemeentehuis uit 1826, een statig gebouw dat de welvaart van de polder weerspiegelt. Het neoclassicistische gebouw met zijn karakteristieke zuilen is een perfecte plek om je wandeling te beginnen of te eindigen. Op het plein voor het gemeentehuis vind je informatieborden die het verhaal van de Beemster vertellen. In de directe omgeving staan ook andere monumentale panden, waaronder de Keyserkerk.
Deze protestantse kerk uit 1623 is een van de oudste gebouwen in de polder en werd gebouwd in de typerende sobere protestante bouwstijl van die tijd.
Praktische informatie voor je wandeling
Beste seizoen om te wandelen
De Beemster laat zich het hele jaar door wandelen, maar elk seizoen heeft zijn eigen charme. In het voorjaar (april-mei) zie je de fruitboomgaarden in bloei staan en komt het polderlandschap langzaam tot leven. De zomermaanden (juni-augustus) zijn perfect voor lange wandelingen, maar houd er rekening mee dat er weinig schaduw is in de polder. De herfst biedt prachtige kleuren en is het oogstseizoen voor appels en peren. In de winter kun je genieten van weidse vergezichten en verstilde landschappen, maar check dan wel de weersverwachting vanwege mogelijke harde wind.
Bereikbaarheid en parkeren
De Beemster is goed bereikbaar met zowel auto als openbaar vervoer. Met de auto parkeer je gratis bij het bezoekerscentrum in Middenbeemster, een ideaal startpunt voor je wandeling. Met het openbaar vervoer neem je bus 301 (Amsterdam – Purmerend) die regelmatig stopt in Middenbeemster.
Tijdens werkdagen rijdt deze bus elk kwartier, in het weekend elk half uur. Vanaf de bushalte loop je binnen 5 minuten naar het historische centrum waar de meeste wandelroutes starten.
Horeca en rustpunten
Voor, tijdens of na je wandeling zijn er voldoende mogelijkheden om wat te eten of drinken. De meeste horeca is geconcentreerd in Middenbeemster, waar je verschillende cafés en restaurants vindt. Onderweg kom je ook diverse boerderijen tegen die hun producten verkopen, van vers fruit tot boerenkaas. Bijzondere stops zijn:
- De historische herberg ‘Het Heerenhuis‘ voor een traditionele lunch
- Beemster Kaaswinkel voor lokale kaasspecialiteiten
- Diverse boerderijwinkels waar je seizoensproducten kunt kopen
- Theeschenkerij ‘De Breek‘ voor een rustieke koffiepauze
Zorg wel dat je voldoende water meeneemt, want buiten de dorpskernen zijn de horecagelegenheden beperkt.
Tips voor een geslaagde wandeling door de Beemster
Wat neem je mee?
Een goede voorbereiding is het halve werk, zeker in een open polderlandschap als de Beemster. Deze items zijn onmisbaar voor je wandeling:
- Waterdichte wandelschoenen (vooral in het voor- en najaar)
- Regenkleding (het weer kan snel omslaan)
- Zonnebrandcrème en een hoed (er is weinig beschutting)
- Voldoende water en wat versnaperingen
- Een camera voor de prachtige vergezichten
- Een wandelkaart of telefoon met GPS
Fotogenieke plekken
De Beemster is een paradijs voor fotografieliefhebbers. De meest fotogenieke locaties zijn:
- Het kruispunt van de Middenweg en Rijperweg, waar je het perfecte rasterpatroon van de polder kunt vastleggen
- De historische molens tegen de achtergrond van de karakteristieke luchten
- De statige gevels van stolpboerderijen, vooral in het ochtend- of avondlicht
- Het Fort aan de Nekkerweg, vooral bij zonsondergang
- De bloeiende boomgaarden in het voorjaar
- De eindeloze vergezichten over de polder vanaf de ringdijk
Combinatie met andere activiteiten
Voor wie een dagje Noord-Holland wil verkennen, is de Beemster perfect te combineren met andere activiteiten. Op vrijdag kun je je wandeling combineren met een bezoek aan de historische kaasmarkt in Purmerend. Liefhebbers van cultuur kunnen een bezoek brengen aan het Agrarisch Museum Westerhem, waar je meer leert over het leven in de polder door de eeuwen heen. In het bezoekerscentrum krijg je uitgebreide informatie over zowel de geschiedenis als de huidige functie van de polder.
Wandelen door de Beemster is meer dan alleen een wandeling; het is een reis door de tijd en een les in Nederlands watermanagement. Of je nu kiest voor een korte wandeling of een lange dagtocht, de geometrische schoonheid van deze eeuwenoude polder zal je bijblijven. Met deze tips in je achterhoofd ben je klaar voor een onvergetelijke ontdekkingstocht door een van Nederlands meest bijzondere landschappen.
